Posts

Կարևոր է կրծքով կերակրումը երեխայի ծնունդից հետո․ Աստրիդ Էքսուզյան

Կրծքով կերակրելու մասնագետ Աստրիդ Էքսուզյանի հետ զրուցել ենք կրծքով կերակրելու կարևորության մասին։

Փոդքաստը պատրաստվել է «Հարմարավետ միջավայր վաղ մայրության շրջանում գտնվող կանանց համար» արշավի ծրագրի շրջանակում։ Այն իրականացվում է Եվրոպական միության ֆինանսավորմամբ՝ «Մարդը կարիքի մեջ» ՀԿ կողմից տրամադրված ենթադրամաշնորհային միջոցներով` «Կետ 33» հասարակական կազմակերպության կողմից։

Բովանդակության համար պատասխանատվություն է կրում «Կետ 33» ՀԿ-ը, և պարտադիր չէ, որ այն արտահայտի Եվրոպական միության տեսակետները։

 

Թե հաճախ ինչպես են կանայք համատեղում կրծքով կերակրումն ու աշխատանքը․ նկարապատում

Աշխատավայրում ընտանիքամետ միջավայրի կարևորագույն տարրերից է կրծքով կերակրելու (ԿԿ) հնարավորության ապահովումը, երբ կինը վերադառնում է աշխատանքի։ Սրա համար մի քանի միջոցներ կարող են կիրառվել․

• Աշխատանքային ճկուն պայմաններ (հեռավար աշխատանք, աշխատանքի արդյունքի վրա հիմնված վճարումներ, ազատ գրաֆիկ և այլն),
• Կրծքով կերակրելու սենյակներ աշխատավայրերում,
• Հավելյալ ընդմիջումներ կրծքով կերակրող ծնողների համար,
• Տրանսպորտի տրամադրում՝ երեխային այցելելու, կերակրելու և աշխատավայր վերադառնալու համար։

Loading...

Loading…

Ինչպես ապահովել կրծքով կերակրելու հնարավորությունն աշխատող մայրերի համար

Ընտանիքամետ քաղաքականությունները, որոնք նպաստում են ընտանիք-աշխատանք բալանսի ապահովմանը և հեշտացնում երեխայի խնամքն ու աշխատանքը համատեղելը, կարևոր նշանակություն ունեն կրծքով կերակրելը խրախուսելու հարցում։

Ընտանիքամետ քաղաքականությունների տարրերից կարևորագույնը կրծքով կերակրելու հնարավորությունների ապահովումն է, երբ կինը վերադառնում է աշխատանքի։ Սրա համար մի քանի միջոցներ կարող են կիրառվել․

• Աշխատանքային ճկուն պայմաններ (հեռավար աշխատանք, աշխատանքի արդյունքի վրա հիմնված վճարումներ, ազատ գրաֆիկ և այլն),
• Կրծքով կերակրելու սենյակներ աշխատավայրերում,
• Հավելյալ ընդմիջումներ կրծքով կերակրող ծնողների համար,
• Տրանսպորտի տրամադրում՝ երեխային այցելելու, կերակրելու և աշխատավայր վերադառնալու համար։

Ի դեպ, կարող է կիրառվել միջոցներից միայն մեկը կամ մի քանիսը միաժամանակ՝ հաշվի առնելով գործատուի ֆինանսական և նյութատեխնիկական ռեսուրսները։
Աղբյուրը՝ «Կրծքով կերակրելու իրավունքը և ընտանիքամետ մոտեցումները աշխատավայրում» հետազոտություն:

*Իրազեկումը պատրաստվել է «Հարմարավետ միջավայր վաղ մայրության շրջանում գտնվող կանանց համար» արշավի ծրագրի շրջանակում, որն իրականացվում է Եվրոպական միության ֆինանսավորմամբ՝ «Մարդը կարիքի մեջ» հասարակական կազմակերպության «Քաղաքացիական հասարակության դերակատարները՝ որպես փոփոխությունների կրողներ Հարավային Կովկասում և Մոլդովայում» ծրագրի շրջանակում:

Համագործակցության համաձայնություն՝ աշխատող կնոջ կրծքով կերակրելու իրավունքի իրացմանն ուղղված աշխատանքային հանդիպման արդյունքում

Հայաստանը դանդաղում է աշխատավայրում կանանց կրծքով կերակրելու իրավունքի իրացման համար համապատասխան պայմանների ստեղծման հարցում․ այս մասին նշվեց ապրիլի 15-ին՝ «Կրծքով կերակրումը և ընտանիքամետ մոտեցումները աշխատավայրում» թեմայով աշխատանքային հանդիպման ժամանակ։

Հանդիպումը կազմակերպվել էր «Կետ 33» հասարակական կազմակերպության կողմից՝ Եվրոպական միության կողմից ֆինանսավորվող և «Մարդը կարիքի մեջ» հասարակական կազմակերպության կողմից իրականացվող «Քաղաքացիական հասարակության դերակատարները՝ որպես փոփոխությունների կրողներ Հարավային Կովկասում և Մոլդովայում» ծրագրի՝ «Հարմարավետ միջավայր վաղ մայրության շրջանում գտնվող կանանց համար» արշավի շրջանակում։

«Քաղաքացիական հասարակության զարգացումը «Մարդը կարիքի մեջ» կազմակերպության ռազմավարական զարգացման ուղղություններից մեկն է և այս տարածաշրջանային ծրագրի շրջանակում մենք աշխատում ենք աջակցել նորաստեղծ կազմակերպություններին՝ լուծելու իրենց առջև դրված բազմաթիվ ու բազմատեսակ խնդիրները։ Ուրախ ենք, որ մեր ծրագրի շահառու է նաև «Կետ 33» ՀԿ-ն, որի գործունեությունը միտված է հղի և վաղ մայրության շրջանում գտնվող կանանց իրավունքների պաշտպանությունը»,- բացման իր խոսքում նշեց «Քաղաքացիական հասարակության դերակատարները՝ որպես փոփոխությունների կրողներ Հարավային Կովկասում և Մոլդովայում» ծրագրի ղեկավար Անահիտ Երնջակյանը։

«Մեր նպատակը ոչ միայն կնոջ աշխատանքային իրավունքների պաշտպանությունն է, այլ հարմարավետ, ընտանիքամետ միջավայր ունենալն է, որը նպաստում է ընտանիքի բարեկեցությանը և բխում է թե՛ գործատուի, թե պետության շահերից»,- նշեց «Կետ 33» ՀԿ նախագահ, «Հարմարավետ միջավայր վաղ մայրության շրջանում գտնվող կանանց համար» ծրագրի ղեկավար Աստղիկ Կարապետյանը։
Հանդիպման ժամանակ «Հարմարավետ միջավայր վաղ մայրության շրջանում գտնվող կանանց համար» ծրագրի իրավաբան Գևորգ Սլոյանը ներկայացրեց ծրագրի շրջանակում կատարված «Կրծքով կերակրումը և ընտանիքամետ մոտեցումները աշխատավայրում» հետազոտության հիմնական դրույթները, որը ներառում է հայաստանյան և միջազգային օրենսդրական կարագավորումները, խնդիրները և դրանց ուղղված բարեփոխումների առաջարկությունները։

«Հետազոտությունը կազմելիս մենք հատուկ կարևորել ենք այն, որ առաջարկվող փոփոխությունները հնարավորություն ստեղծեն աշխատող կնոջ կրծքով կերակրելու իրավունքը իրացնելուն, միևնույն ժամանակ ավելորդ բեռ ու ճնշում չլինեն գործատուների համար։ Այս բալանսը մենք իսկապես շատ ենք կարևորում»,- ասաց Գ․ Սլոյանը։

Հանդիպմանը ներկա էին Ազգային ժողովի պատգամավորներ Հերիքնազ Տիգրանյանը, Զարուհի Բաթոյանը, ՄԱԿ-ի Բնակչության հիմնադրամի հայաստանյան գրասենյակի ղեկավար Ծովինար Հարությունյանը, ներկայացուցիչներ ՀՀ աշխատանքի և սոցիալական հարցերի նախարարությունից, մարդու իրավունքների պաշտպանի գրասենյակից, առողջապահական և աշխատանքի տեսչական մարմնից և այլ տեղական, միջազգային կառույցներից։

Քննարկվեցին առկա խնդիրները, ներկայացվեցին նոր դիտարկումներ և առաջարկություններ։ Հանդիպման արդյունքները նույնպես կներառվեն հետազոտության մեջ, որը կհրապարակվի կազմակերպության կայքում և կփոխանցվի կառավարությանն ու Ազգային ժողովին։

Բարեփոխումներին ուղղված աշխատանքները համատեղելու և շարունակական դարձնելու վերաբերյալ ձեռքբերվեցին նաև համաձայնություններ։ Մասնավորապես, հետազոտության և հանդիպման արդյունքում վերհանված օրենսդրական փոփոխությունների առաջարկությունների քննարկման և հետագայում ընդունման նպատակով առաջիկայում կլինեն տարբեր ձևաչափով հանդիպումներ պատգամավորների և կառավարության ներկայացուցիչների հետ, գործատուների շրջանում ընտանիքամետ և կրծքով կերակրումը խրախուսող քաղաքականության մշակման և որդեգրման վերաբերյալ նոր նախագծեր իրականացնելու համար հանդիպումներ կլինեն միջազգային և տեղական կառույցների ներկայացուցիչների հետ։

Loading...

Loading…

Աշխատավայրում կրծքով կերակրելը խրախուսելու 3 տարբերակ

Յուրաքանչյուր երեխա իրավունք ունի ստանալու կրծքով կերակրում՝ որպես օպտիմալ և այլընտրանք չունեցող միջոց անվտանգ և համապատասխան (համարժեք) սնուցում ստանալու համար:

Միևնույն ժամանակ, կրծքով կերակրող կինն իրավունք ունի համապատասխան պայմաններ ունենալու աշխատավայրում, քրեակատարողական հիմնարկներում, առողջապահական կազմակերպություններում և այլ հասարակական վայրերում կրծքով կերակրելու համար:

Լուսանկարը՝ «Վնուկովո» օդանավակայանի մանկասենյակում

Loading...

Loading…

Կրծքով կերակրման համար սենյակներ՝ աշխատավայրում

Աշխատանքային պայմանները առանցքային նշանակություն ունեն ոչ միայն աշխատողների, այլև նրանց ընտանիքի ու երեխաների բարեկեցության համար։

Աշխատող մայրերը երեխայի ծննդից հետո հաճախ ցանկանում են աշխատանքի վերադառնալ, բայց գտնվելով կրծքով կերակրման շրջանում, չեն կարողանում:

Որքան լավ կլիներ, եթե գործատուն աշխատավայրում ապահովեր համապատասխան պայմաններ՝ մայրերի՝ երեխային կրծքով կերակրելու իրավունքն իրացնելու համար, այնպես չէ՞:

Իսկ գիտե՞ք, որ աշխատանքային օրենսգրքով ամրագրված է դրույթ՝ աշխատավայրերում երեխային կրծքով կերակրելու համար սենյակ ունենալու մասին:

Այսպես, ՀՀ Աշխատանքային օրենսգրքի 251-րդ հոդվածում նշվում է, որ կազմակերպությունում աշխատողների անվտանգության ապահովման և առողջության պահպանման մասին նորմատիվ իրավական ակտերով սահմանված կարգին համապատասխան` երեխաներին կրծքով կերակրելու համար կահավորվում են սանիտարական և անձնական հիգիենայի սենյակներ կամ համապատասխան առանձնացված տեղեր` լվացարաններով, ցնցուղարաններով, զուգարաններով:

Իսկ 2019-ի հոկտեմբերից ուժի մեջ է մտել «ՀՀ-ում գենդերային քաղաքականության իրականացման 2019-2023 թվականների ռազմավարությանը և միջոցառումների ծրագիրը հաստատելու մասին» ՀՀ կառավարության որոշումը, որի միջոցառումների ծրագրով նախատեսվում է բարձրագույն ուսումնական և պետական հաստատություններում (աշխատանքի և ուսման վայրերում) կրծքով կերակրող մայրերի համար կերակրասենյակների ստեղծում:

Այս միջոցառումը նախատեսվում է փորձնական ծրագրով Երևանում իրականացնել 2021-2023 թվականներին։

*Իրազեկումը պատրաստվել է «Հարմարավետ միջավայր վաղ մայրության շրջանում գտնվող կանանց համար» արշավի ծրագրի շրջանակում, որն իրականացվում է Եվրոպական միության ֆինանսավորմամբ՝ «Մարդը կարիքի մեջ» հասարակական կազմակերպության «Քաղաքացիական հասարակության դերակատարները՝ որպես փոփոխությունների կրողներ Հարավային Կովկասում և Մոլդովայում» ծրագրի շրջանակում:

Հավելյալ ընդմիջում կրծքով կերակրման համար. արդյո՞ք հնարավոր է կիրառել ՀՀ-ում

Աշխատանքային ժամերի ընթացքում կրծքով կերակրման ընդմիջումները կարող են հնարավորություն տալ կնոջը՝ շարունակել լիովին կամ մասնակի կրծքով կերակրումը աշխատանքի վերադառնալուց հետո։

Ինչպես նշել ենք մեր նախորդ հրապարակման մեջ, ՀՀ Աշխատանքային օրենսգրքի 258-րդ հոդվածը սահմանում է, որ կրծքով կերակրող կնոջը մինչև երեխայի մեկուկես տարին լրանալը, բացի հանգստի և սնվելու համար տրամադրվող ընդմիջման ժամերից, երեխային կերակրելու համար յուրաքանչյուր երեք ժամը մեկ տրամադրվում է լրացուցիչ ընդմիջում` կես ժամից ոչ պակաս տևողությամբ:

Սակայն գործնականում այս դրույթի կիրառելիությունը գրեթե անհնար է՝ հաշվի առնելով

  • կերակրասենյակների կամ երեխաների խնամքին հատկացված տարածքների բացակայությունը աշխատավայրերում,
  • հանրային տրանսպորտի անկանոն աշխատանքը և այլ հանգամանքներ։

30 րոպեում կինը չի կարող գնալ տուն, կերակրել երեխային ու վերադառնալ աշխատավայր։ Իսկ եթե ենթադրենք, որ աշխատող կինը հասցնում է 30 րոպեում գնալ տուն, կերակրել ու վերադառնալ, և դա անում է աշխատանքային օրվա մեջ երկու կամ երեք անգամ, ապա, հաշվի առնելով ֆիզիկական հոգնածությունը, անհնար է  ակնկալել, որ նրա աշխատանքի արդյունավետությունը բարձր կլինի։

Փաստացի, ՀՀ օրենսդրությամբ ճկուն աշխատանքային ժամեր նախատեսված չեն հղի կամ մանկահասակ երեխա ունեցող կանանց համար։

Կինը ընտրության առջև է կանգնում. կա՛մ աշխատել ոչ լրիվ աշխատաժամանակով և ունենալ քիչ եկամուտ, կա՛մ աշխատել ամբողջ դրույքով և ռիսկի տակ դնել մանկահասակ երեխայի կրծքով կերակրվելու իրավունքն ու բավարար խնամքը։

* Իրազեկումը պատրաստվել է «Հարմարավետ միջավայր վաղ մայրության շրջանում գտնվող կանանց համար» արշավի ծրագրի շրջանակում, որն իրականացվում է Եվրոպական միության ֆինանսավորմամբ՝ «Մարդը կարիքի մեջ»  հասարակական կազմակերպության «Քաղաքացիական հասարակության դերակատարները՝ որպես փոփոխությունների կրողներ Հարավային Կովկասում և Մոլդովայում» ծրագրի շրջանակում:

Կրծքով կերակրման խրախուսումը աշխատող կանանց համար

Յուրաքանչյուր երեխա իրավունք ունի ստանալու կրծքով կերակրում՝ որպես օպտիմալ և այլընտրանք չունեցող միջոց անվտանգ և համապատասխան (համարժեք) սնուցում ստանալու համար:

Միևնույն ժամանակ, կրծքով կերակրող կինն իրավունք ունի համապատասխան պայմաններ ունենալու աշխատավայրում, քրեակատարողական հիմնարկներում, առողջապահական կազմակերպություններում և այլ հասարակական վայրերում կրծքով կերակրելու համար:

Երեխային կրծքով կերակրումն ու աշխատանքը համատեղելի են։ Ավելին` աշխատանքային ժամերին կրծքով կերակրումը միջազգայնորեն ճանաչված իրավունք է։ Մասնավորապես, ԱՄԿ Մայրության պաշտպանության կոնվենցիայի (թիվ 183) 10-րդ հոդվածը սահմանում է ԿԿ համար առնվազն մեկ անգամ ընդմիջման, աշխատանքային ժամերի կրճատման իրավունքի մասին։ Նախատեսվում է, որ չաշխատած ժամերի, ընդմիջումների դիմաց կինը վճարվում է։

ՀՀ Աշխատանքային օրենսգրքում հստակ դրույթներ կան, որոնց նպատակը արձակուրդից հետո երեխայի կրծքով կերակրումը շարունակելուն նպաստելն է։

Այսպես՝ Օրենսգրքի 258-րդ հոդվածը սահմանում է, որ կրծքով կերակրող կնոջը մինչև երեխայի մեկուկես տարին լրանալը, բացի հանգստի և սնվելու համար տրամադրվող ընդմիջման ժամերից, երեխային կերակրելու համար յուրաքանչյուր երեք ժամը մեկ տրամադրվում է լրացուցիչ ընդմիջում` կես ժամից ոչ պակաս տևողությամբ:

Երեխային կերակրելու համար նախատեսված ընդմիջումների ժամանակահատվածում աշխատողը վարձատրվում է միջին ժամային աշխատավարձի չափով: Այսինքն՝ 8 ժամ տևողությամբ աշխատանքային օրվա ընթացքում կրծքով կերակրող կինը կարող է ունենալ հավելյալ առնվազն 1 ժամ ընդմիջում։

* Իրազեկումը պատրաստվել է «Հարմարավետ միջավայր վաղ մայրության շրջանում գտնվող կանանց համար» արշավի ծրագրի շրջանակում, որն իրականացվում է Եվրոպական միության ֆինանսավորմամբ՝ «Մարդը կարիքի մեջ»  հասարակական կազմակերպության «Քաղաքացիական հասարակության դերակատարները՝ որպես փոփոխությունների կրողներ Հարավային Կովկասում և Մոլդովայում»  ծրագրի շրջանակում:

Կրծքով կերակրման կարևորությունը

Կրծքով կերակրումը կարևոր է ինչպես փոքրիկի, այնպես էլ մոր համար։

Առողջապահության համաշխարհային կազմակերպությունն առաջարկում է երեխային նրա կյանքի առաջին վեց ամիսներին կերակրել բացառապես կրծքի կաթով՝ բացառելով այլ սնունդը, հեղուկները, ներառյալ ջուրը։

Վեց ամսականը լրանալուց հետո երեխան սկսում է ուտել հավելյալ սնունդ, միևնույն ժամանակ կրծքով կերակրումը կարող է շարունակվել մինչև նրա երկու տարեկանը լրանալը կամ դրանից հետո։

Կան փաստեր, որ կրծքով կերակրումը նպաստում է՝

  • երեխաների զարգացմանը,
  • հիվանդությունների ցածր մակարդակին,
  • մայրերի ֆիզիկական առողջության բարելավմանը
  • հետծննդաբերական դեպրեսիայի ցածր մակարդակին:

Կրծքով կերակրումը նաև թեթևացնում է ընտանիքի ֆինանսական բեռը, քանի որ ընտանիքը ստիպված չի լինում գնել կաթնախառնուրդներ և այլ սնունդ։

* Իրազեկումը պատրաստվել է «Հարմարավետ միջավայր վաղ մայրության շրջանում գտնվող կանանց համար» արշավի ծրագրի շրջանակում, որն իրականացվում է Եվրոպական միության ֆինանսավորմամբ՝ «Մարդը կարիքի մեջ»  հասարակական կազմակերպության «Քաղաքացիական հասարակության դերակատարները՝ որպես փոփոխությունների կրողներ Հարավային Կովկասում և Մոլդովայում» ծրագրի շրջանակում: