Կարինե Ասատրյան․ «Կինը»
«Կետ 33» տեղեկատվական, իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը հայտարարել է «Արժանապատիվ մայրություն» լրագրողական և ստեղծագործական նյութերի մրցույթ՝ մանկաբարձական բռնության թեմայով։ Մրցույթն իրականացվում է «Արժանապատիվ մայրություն. ո՛չ մանկաբարձական բռնությանը» ծրագրի շրջանակում՝ Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամի կողմից Շվեդիայի կառավարության աջակցությամբ իրականացվող «Քաղաքացիական հասարակության զարգացման ազդեցության ընդլայնում» ծրագրի շրջանակում։
Ստորև ներկայացնում ենք ստեղծագործական նյութ անվանակարգի համար ստացված աշխատանքները՝ առանց որևէ խմբագրման։ Նյութերը հրապարակվում են հեղինակների համաձայնությամբ։
Նշում․Այս պատմությունները որևէ բժշկի կամ բուժանձնակազմի անդամի մեղադրելու համար չեն, այլ այն մասին են, որ Հայաստանում ծննդօգնության ոլորտում կան խնդիրներ, որոնց մասին պետք է բարձրաձայնել և մտածել դրանց լուծումների ուղղությամբ։
Զգուշացում․Նյութը կարող է պարունակել դաժանության և ցավի նկարագրություններ։
Հեղինակ՝ Կարինե Ասատրյան
ԿԻՆԸ
(ակնարկ)
Կյանք ,մի բառ որ,անվերջ ստիպում է ապրել ,կառուցել,սիրել,պայքարել,մեզանից յուրաքանչյուրը ունի իր կյանքի կտավը, որը ինքն է արարում,լցնում գույներով և վերջում ստանում մի նոր արվեստի ստեղծագործություն։Բայց այդ կտավը երբեք չէր լինի, եթե չլիներ հենց ինքը կյանք պարգևողը’կինը,այդ փխրուն և առեղծվածային էակը։ԵՎ ես հպարտորեն կարող եմ ասել, որ մեկն եմ այն երջանիկ կանանցից ,ով զգացել է կյանք պարգևելու կախարդանքը։Սա պատմություն է կնոջ և բոլոր կանանց մասին միառժամանակ։Թեպետ մայրանալը ինքնին երկրային պարգև է ,այն ունի ցավալի կողմ ,որը երբեմն կնոջը դարձնում է խոցելի և ստիպում մոռանալ այն մասին, որ նա մեծագույն էակ է։
Այն օրը, երբ ծնվեց որդիս իմ կյանքը լիովին փոխվեց ,չեմ հիշում ինչպես հասա սենյակը, ուր պետք է լույս աշխարհ գար բալիկս,այդ ընդարձակ սենյակը ինձ թվում էր նեղ և ճնշող ,ես չգիտեի ինչ է ինձ սպասվում անորոշությամբ էր լցված անգամ սենյակի օդը,և միակ լուսավոր և հուսադրող բանը դա մանկաբարձի ձայնն էր ,որ լսեցի կարծես մի ակնթարթ ամեն ինչ պարզ դարձավ , ես մենակ չէի,կար մեկը ով ինձ կօգներ,մեկը ով ձեռքս կբռներ և կասեր, որ ամեն ինչ լավ է լինելու ,բայց ամեն ինչ փլվեց երբ նա սառը և կոպիտ ձայնով ,ասես հրամայելով կարգադրեց’
-Պառկիր’,ինչ էս դողում ,ոչ առաջինն էս ոչ էլ վերջինը։
Ապա ինձ զննելուց հետո հարցրեց
-Որերորդ ծննդաբերությունն է
-Առաջին
Ավելի վախեցած պատասխանեցի ։Լսելով,որ առաջին երեխաս է մի փոքր հայացքի մեջ փափկություն զգացի,և ինքս ինձ հարց տվեցի մի՞թե կարևոր է թէ կինը որերորդ անգամ է ծննդաբելու ,չէ որ ամեն ծնունդդ յուրահատուկ է այն միշտ ուղեկցվում է վախով և անհանգիստ սպասումով ։Երբ ընդհանուր ինձ զննելուց հետո մանկաբարձը գնաց ես դեռ մտածում էի <<պառկիր>>ի մասին կարծես դասս չսովորած աշակերտ լինեի,որ ուսուցչի կոպիտ խոսքից հուզվել էր,բայց ամեն ինչ ավելի սրվեց, երբ դռան ետևից լսում էի թէ ինչպես է նույն մանկաբարձը բուժքրոջ հետ քննարկում կողքի պալատում գտնվող մեկ ուրիշ հղի կնոջ,ասելով թէ հոգնեցրել է իր անիմաստ հարցերով ,ցավից բողոքելով, հետո անցան մեկ ուրիշ հղիի ,ով չէր գոհացրել իր հիգենայով,սկսեցին քննարկել ինչ հոտ է գալիս մեկ ուրիշի վրայից ,և այդ ամենը բավականին բարձր ձայնով ,որ մեծ ցանկության դեպքում անգամ չէի կարող չլսես ,և հասկացա ,որ փոքրիկիս հետ հանդիպման գեղեցիկ մտքեը ինձ լքում են և դրա փոխարեն մտածում եմ ինչպես ինձ պահեմ ,որ հանկարծ դժգոհություն չառաջանա, ինձանից անկախ հոտոտում էի մաշկս ,մտածելով միգուցե տհաճություն առաջացնեմ։Ամեն ինչ խառնվել էր իրար ցավը ,սպասումը ,վիրավորված լինելու վախը ,երբ նորից մանկաբարձը բուժքրոջ հետ եկավ տեսնելու ինչ փոփոխություններ կան ավելի լարված էի ,ուզում էի ժպտալ որ,իրավիճակը մեղմեմ, բայց մկաններս լարվել էին,ուշադիր հետևում էի ինչպես են իրերս դասավորում ,ու նկատում էի թէ ինչպես են շոշափում գիշարազգեստիս որակը կարծես էդպես ինձ պետք է որակավորեին,հենց իմ ներկայությամբ բուժքույրը շարունակեց դրսի խոսակցությունը ‘
-վայ էս նվնվացող հղիները ,ոնց են վրաս ազդում, թէ ասա ինչի եք հղիանում ,որ պետք ա տենց դերասանություն անելով բերեք ։
Ու թեքվեց ինձ կես կատակ կես լուրջ
-դու էլ անիմաստ չբողոքես խելոք կլսես ինչ ասում են ։
Իսկ մանկաբարձը սկսեց խոսել , սոցիալական խնդիրներ ունեցող մի հղիի մասին,նա դժգոհում էր ,որ այդ կինը հին հագուստ էր կրում և ունակ չէր վճարել բուժանձնակազմի աշխատանքին հարիր գումար։Էսպես խոսելով դուրս եկան ,ես սկսեցի շունչ քաշել, այս անգամ ուրախ էի ,որ մենակ մնացի ,և ակամայից ինձ պատկերացրեցի այն կանանց փոխարեն ,որոնց մասին խոսում էին ,պատկերացրեցի ինչ է զգացել այն սոցիալապես անապահով կինը ,որին անտարբեր վերաբերմունք են ցույց տվել’ գրպանի պարունակության համար,երևի ծննդաբերության ցավին խառնվել է նվաստացած լինելու ցավը, իսկ երեխային գրկելու ուրախության արցունքների հետ հոսել են նաև այս անարդար աշխարհի հանդեպ վիրավորանքի արցունքները։Բայց չէ ,որ ամեն երեխա հույս է , պարգև ,և հնարավոր է այդ անապահով կնոջ արգանդում ձևավորվել էր մի նոր հերոս ,մի նոր աշխարհահռչակ գիտնական,կամ մերօրյա Վան Գոգ,և մանկաբարձի ձեռքերը պետք է մաքուր և սիրով լի լինեն այդ պարգևը ընդունելու համար ,քանի որ հենց նրա ձեռքերն են առաջինը դիպչում այդ հրաշքին։Եվ այդպես հերթով զգացի բոլոր կանանց հույզերը և քիչ քիչ հասկանում էի ,որ իմ հերթն է ապրելու մայրանալու բերկրանքը ,ամեն ինչ պատրաստ էր երեխայիս ծնվելու համար ,բժշկական անձնակազմը տեղում էր,ես ինձ զգում էի փոքրիկ նապաստակի պես,ում շրջափակել էին գիշատիչները ,բայց այդ տանջող ցավերի մեջ ինձ ինձ ուշքի բերեց այն միտքը ,որ շատ քիչ է մնացել, և շուտով կգրկեմ փոքրիկիս,ու խորը շունչ քաշելով ինքս ինձ խոստացա չհիշել ոչ մի խոսք,չմտածել մարմնիս հաճելի լինել ,չլինելու մասին,չվախենալ զգացմունքներս արտահայտելուց ,գոռալ, լացել,լռել եթե պետք է, քանի որ ես այդ պահին նոր շունչ էի պարգևելու աշխահին,ես այդ պահին ամենակարևորն էի,ամենակարողը և ես դա արեցի ,օգնեցի փոքրիկիս պայքարել և հաղթել, երբ տեսա աշխարհի նոր բնակչին ես արդեն առաջվանը չէի ,ես իսկական կին էի ,երբ գրկեցի նրան ,ես չէի վախենում, որ մեկը ինձ կնեղացնի լինի դա անտարբեր հայացք կամ կոպիտ խոսք, քանի որ ես էի այնտեղ ամենաուժեղը։Եվ հիմա,երբ անցել են տարիներ ես ,հիշում և գիտակցում եմ,որ հաղթահարել եմ շատ մեծ փորձություն և ցավում եմ , որ շատ կանայք ուժ չեն գտնում պայքարել անմիտ և ոչ պատշաճ երևույթների դեմ,գիտեմ նաև ,որ կան շատ բարի ,գործին նվիրված բուժաշխատողներ,ովքեր անմնացորդ տրվում են իրենց այդքան պետքական գործին ինչի համար մարդկությունը նրանց պարտական է։Եվ այս ամենի արդյունքում հասկանում եմ մի պարզ ճշմարտություն’ կինը պետք է լույս լինի աշխարհի համար ,որ աշխարհը չկորցնի իր ապրելու իմաստը,իսկ կնոջը պետք է օգնեն բոլոր նրանք ովքեր նրա կողքին են,անկախ անձնական շահից, քանի որ չկա ավելի վեհ զգացողություն ,քան լսել լույս աշխարհ եկած մանկան ճիչը,այդ ճիչը նորի և լավագույնի ազդարարումն է։
ԿԱՐԻՆԵ ԱՍԱՏՐՅԱՆ
