Tag Archive for: Ընտանիքամետ մոտեցումներ

«Կետ 33» տեղեկատվական, իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը հայտարարել է «Ընտանիքամետ գործատու» էսսեների և բլոգային նյութերի մրցույթ։ Մրցույթն իրականացվում է «Հանուն ընտանիքամետ աշխատավայրի» ծրագրի շրջանակում՝ Հայաստանում ֆրիդրիխ Էբերտ հիմնադրամի հետ համագործակցությամբ։

Ստորև ներկայացնում ենք մրցույթի հայտը՝  առանց որևէ խմբագրման։ Նյութերը հրապարակվում են հեղինակների համաձայնությամբ։

Նշում․ Հեղինակի կողմից նշված փաստերի, իրադարձությունների իրավասիությունը կազմակերպության կողմից չի ստուգվում։

***

Փոխելով մտածելակերպը` կփոխեք նաև արձագանքը։

Համոզմունքները ձևավորում են աշխարհի մասին պատկերացումները, ինչպե՞ս ենք շփվում գործընկերների հետ և ինչպես ենք ընդունում մարտահրավերները:
Մեզ ստիպել են տարանջատել աշխատանքն ու անձնական կյանքը:
Բայց մարդն այլ մոտեցում ունի։

Փոփոխված մոտեցում․ ընտանեկան արժեքների ինտեգրումն աշխատանքում

Ի՞նչ կլինի, եթե աշխատավայրում որդեգրենք նույն արժեքները, որով առաջնորդվում են առողջ ընտանիքներում`

• վստահություն,
• բաց հաղորդակցություն,
• ճկունություն և աջակցություն։

Իսկ եթե այդ նույն սկզբունքները կիրառենք աշխատավայրո՞ւմ։

Հետազոտությունները փաստում են, որ դեռ մանկուց մեր մտածելակերպը ձևավորվում են գովասանքն ու պիտակները։
Նպատակը, սակայն, կատարելությունը չէ, այլ աճը։
Աճն սկսվում է այն պահից, երբ հասկանում ես՝ որտեղ ես գտնվում ու ուր ես ուզում հասնել։

Ընտանեկան մտածողություն ունեցող ընկերությունը՝

• ստեղծում է մշակույթ, որտեղ մարդկանց գնահատում են և աջակցում, ոչ թե պարզապես ղեկավարում,
• խթանում է բաց հաղորդակցությունը՝ նվազեցնելով կոնֆլիկտները,
• արժևորում է բարեկեցությունը ավելի, քան արդյունավետությունը։

Ժամանակակից աշխատավայրը չի ստիպում ընտրել ընտանիքի և հաջողության միջև, այլ ինտեգրում է երկուսն էլ։
Ընտանեկան արժեքներ դավանող ընկերությունը ոչ թե կառավարում է աշխատակիցներին, այլ գնահատում է նրանց։
Արդյունքում` իրեն գնահատված զգացող մարդու աշխատանքային արդյունավետությունն աճում է, նվազում է սթրեսը, մարդը հակվում է համագործակցության։

«Երազանքների մտածելակերպի» ներդրումը աշխատավայրում

Սա միջավայր է, որ խթանում է լավատեսությունը, ստեղծագործականությունը և հաջողելու պատրաստակամությունը:
Այն թույլ է տալիս աշխատակիցներին զարգանալ, ոգեշնչվել և ներդաշնակություն գտնել անձնական և մասնագիտական նպատակների ծիրում։ Պատասխանատվությունը արդյունավետ կերպով բաշխելը ոչ թե վերահսկումն է, այլ առաջնահերթությունների սահմանումը, կայուն համակարգերի ներդրումը այդ գործում:

Կանանց մասին

Կանայք շատ ավելի հաճախ են միաժամանակ մի քանի դեր կատարում՝ մասնագետ, մայր, առաջնորդ, տնային տնտեսուհի, կին։

Նրանց աջակցելու և աշխատանքային միջավայրն ավելի ճկուն դարձնելու համար կարելի է․

• սահմանել ճկուն աշխատանքային գրաֆիկ, որը կստեղծի հավասարակշռություն աշխատանքի և ընտանիքի միջև,
• մշակել ընտանիքի շահերից բխող քաղաքականություն՝ բոլոր աշխատողների համար։
• դիտարկել անձնական պարտականությունները որպես ուժ, ոչ թե որպես խոչընդոտ։

Հոգեբանական գործիքներ (CBT)

• Վերափոխման մեթոդ. Դրական տեսանկյունից նայել իրավիճակին
• Վարժություններ ինքնավստահության, ինքնագնահատականի բարձրացման և զգացմունքների կառավարման համար, օրինակ՝ «3 լավ բան, որ այսօր արել ես»։

Ընտանիքն աջակցում է քեզ, դու՝ ընտանիքին:
Պարզ բանաձև կիրառենք` միավորել, հաղորդակցվել, աջակցել

• Միավորել այն արժեքները, որոնք խրախուսում են աշխատանք-անձնական կյանք հավասարակշռությանը։
• Ազատ շփվել. երբ մարդիկ զգում են, որ իրենց լսում են, ավելի ստեղծագործ են դառնում։
• Աջակցել թիմերին. Մարդիկ լքում են ոչ թե աշխատանքը, այլ թունավոր միջավայրը։ Երբ միջավայրն անվտանգ է, կա փոխվստահություն, աշխատակիցն իրեն լավագույնս է դրսևորում:

Ի՞նչ անել, երբ միջավայրը թունավոր է

Հստակ է մի բան. Մենք ունենք ընտրելու և մեր վերաբերմունքը փոխելու ուժ:
Եթե աշխատավայրն անտանելի շատ էներգիա է խլում, պետք է․

• անձնական սահմաններ դնել
• սթրեսը կառավարելու առողջ սովորույթներ ձևավորել,
• փնտրել աճի հնարավորություններ՝ առանց անտեսելու ինքներս մեզ:

Օրվա մարտահրավերը․

• Եթե ղեկավար ես, հարցրու քեզ՝ աջակցո՞ղ միջավայր ես ստեղծում, թե՞ պարզապես կառավարում ես։
• Եթե աշխատող ես, սկսիր նվազագույնից. սահմաններ դիր, խոսիր, պահանջիր` ըստ կարիքի։
• Եթե ծնող ես, հիշի´ր՝ այն որակները, դրսևորում ես տանը՝ համբերատարություն, հարմարվողականություն, զիջելու պատրաստակամություն, վերլուծելու ունակություն, նույն այն հմտություններն են, որ քեզ լավ մասնագետ են դարձնում։

Երբ մեր ընտանիքի լավագույն արժեքները բերում ենք աշխատանքային միջավայր, մենք ոչ միայն ավելի լավ բիզնես ենք կառուցում, այլև ավելի լավ աշխարհ։

Այն, ինչ առավելագույնս արժևորում ենք տանը, մեր հաջողության հիմքն է նաև աշխատավայրում:

Հեղինակ՝ Հայկուհի Մազմանյան

Հոդվածը հրապարակվել է Armenian HR Association կայքում

«Կետ 33» տեղեկատվական, իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը հայտարարել է «Ընտանիքամետ գործատու» էսսեների և բլոգային նյութերի մրցույթ։ Մրցույթն իրականացվում է «Հանուն ընտանիքամետ աշխատավայրի» ծրագրի շրջանակում՝ Հայաստանում ֆրիդրիխ Էբերտ հիմնադրամի հետ համագործակցությամբ։

Ստորև ներկայացնում ենք մրցույթի հայտը՝  առանց որևէ խմբագրման։ Նյութերը հրապարակվում են հեղինակների համաձայնությամբ։

Նշում․ Հեղինակի կողմից նշված փաստերի, իրադարձությունների իրավասիությունը կազմակերպության կողմից չի ստուգվում։

***

«Որոտանի հիմնական դպրոցում աշխատելը ինձ համար վաղուց արդեն պարզապես աշխատանք չէ․ դա համայնք ապրելու, միասին ուժեղանալու և միմյանց ընտանիք դառնալու մի ձև է։ Ես այստեղ աշխատում եմ ավելի քան տասը տարի, և այս
դպրոցը հենց այն վայրն է, որտեղ մարդուն նախ տեսնում են որպես մարդ, հետո՝ որպես աշխատող։ Եվ դա է, ըստ իմ համոզմունքի, ընտանիքամետ գործատուի ամենակարևոր հատկանիշը։

Ես երեք բալիկների մայր եմ։ Մայր լինելու ուրախությունն ու դժվարությունները միշտ ինձ հետ են, և դպրոցը դարձել է այն տեղը, որտեղ այդ պատասխանատվությունը ոչ թե խանգարում է աշխատանքիս, այլ ընդունվում է, հասկացվում ու արժևորվում։ Երբ համայնքում ծանրաբեռնվածությունն աճում է, երբ ծնող-ուսուցիչ լինելը միահյուսվում է և պահանջները բազմապատկվում
են, ես գիտեմ, որ միայնակ չեմ։ Մեր տնօրենը, կոլեկտիվը, վարչական անձնակազմը միշտ մոտենում են մարդկային՝ առանց ճնշման, առանց վախի, առանց ավելորդ պահանջների։ Այդ վերաբերմունքը ոչ միայն կարգավորում է աշխատանքային օրը, այլ ուժ է տալիս շարունակելու նույնիսկ այն օրերին, երբ հոգնությունն ավելի ծանր է թվում։

Մեր դպրոցում կա փոխօգնության իրական մշակույթ։ Եթե երեխան հիվանդ է, եթե համայնքում խնդիր է առաջանում, եթե ուսուցիչներից մեկը դժվարության մեջ է, մենք բոլորս անմիջապես զգում ենք դրա շուրջ ստեղծված մեղմ, աջակցող մոտեցումը։ Գրաֆիկը հաճախ ճկվում է, պարտականությունները կազմակերպվում են այնպես, որ մարդը չզգա իրեն մեղավոր կամ ճնշված։ Սա այն բանն է, որ ոչ մի հրահանգով չի ստեղծվում․ սա կոլեկտիվի մշակույթն է, որը ձևավորվել է խնամքով, վստահությամբ և իրար հանդեպ հարգանքով։

Որպես փոքր համայնքի ուսուցիչ՝ ես հաճախ եմ զգում, թե որքան մեծ պատասխանատվություն ունեմ ոչ միայն դասարանների, այլև ամբողջ գյուղի հանդեպ։ Եվ հենց այդ ծանրաբեռնվածության պահին է, որ հատկապես կարևոր է լինել մի աշխատավայրում, որտեղ գնահատում են ոչ թե միայն աշխատանքը, այլև մարդու ամբողջ կյանքը՝ իր երեխաներով, ընտանիքով, հոգսերով և երազանքներով։ Որտեղ ոչ ոք քեզ չի պահանջում լինել «կատարյալ», այլ պարզապես աջակցում է, որ շարունակես լինել լավագույնն այն պայմաններում, որոնք ունես։

Որոտանի դպրոցը իմ համար ընտանիք է հենց այդ պատճառով։ Այստեղ ես աշխատում եմ վստահությամբ, որ ինձ կհասկանան, կաջակցեն, կընդունեն։ Եվ ես համոզված եմ՝ ընտանիքամետ գործատուն այն է, որը թույլ է տալիս աշխատողին զգալ, որ ինքը միայնակ չէ։ Մեր դպրոցը դա անում է ամեն օր, ամեն իրավիճակում, ամեն պահի՝ առանց բարձրաձայնելու, բայց անընդհատ ներկայությամբ։
Այս է պատճառը, որ այս դպրոցը, իմ դպրոցը, ես ներկայացնում եմ որպես ընտանիքամետ գործատու:

Հեղինակ՝ Շուշան Խաչատրյան

«Կետ 33» տեղեկատվական, իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը հայտարարել է «Ընտանիքամետ գործատու» էսսեների և բլոգային նյութերի մրցույթ։ Մրցույթն իրականացվում է «Հանուն ընտանիքամետ աշխատավայրի» ծրագրի շրջանակում՝ Հայաստանում ֆրիդրիխ Էբերտ հիմնադրամի հետ համագործակցությամբ։

Ստորև ներկայացնում ենք մրցույթի հայտը՝  առանց որևէ խմբագրման։ Նյութերը հրապարակվում են հեղինակների համաձայնությամբ։

Նշում․ Հեղինակի կողմից նշված փաստերի, իրադարձությունների իրավասիությունը կազմակերպության կողմից չի ստուգվում։

***

Ես աշխատում եմ գյուղի դպրոցում` որպես էլեկտրոնային կառավարման և դասավանդման ապահովման մասնագետ և հիմա գտնվում եմ մինչև երեք տարեկան երեխայի խնամքի արձակուրդում։ Կփորձեմ ներկայացնել դպրոցը որպես ընտանիքամետ աշխատավայր՝ արձանագրելով ինչպես օրենքով ամրագրված հնարավորությունները, այնպես էլ գործնականում դրսևորվող աջակցությունը։

Օրենսդրական կարգավորումներն ու առկա հնարավորությունները

Լինելով պետական կառույց՝ դպրոցը չունի սեփական, հստակ մշակված ընտանիքամետ քաղաքականություն։ Ընտանիքամետ լինելու շրջանակը սահմանափակվում է ՀՀ աշխատանքային օրենսգրքով։ Օրենքով նախատեսված այն հնարավորությունները, որոնք կարելի է համարել ընտանիքամետ, հետևյալն են.

• ոչ լրիվ աշխատաժամանակով աշխատանքի հնարավորություն,
• հղիության, ծննդաբերության և երեխայի խնամքի արձակուրդներ,
• կերակրող մայրերի համար նախատեսված ընդմիջումներ,
• հիվանդության, ընտանիքի հիվանդ անդամին խնամելու համար նախատեսված արձակուրդներ։

Սակայն, ընտանիքամետ աշխատանելաոճի սեփական մեխանիզմների բացակայությունը դեռ չի նշանակում, որ դպրոցը չի կարող դրսևորել ընտանիքամետ գործելաոճ։ Մեզ մոտ դա հաճախ արտահայտվում է մարդկային մոտեցմամբ, փոխարինումների ճկուն կազմակերպմամբ և այնպիսի լուծումներով, որոնք նվազեցնում են աշխատողի անհարմարությունները։

Այժմ ընտանիքամետ աշխատավայրի կարևոր առանձնահատկություններից մեկի՝ հեռավար աշխատանքի մասին

Եթե դպրոցի մնացյալ աշխատողների աշխատանքը կարելի էր հեռավար պատկերացնել(սա արդեն ամրագրվել է նաև Աշխատանքային օրենսգրքով՝ կողմերի համաձայնությամբ աշխատողը կարող է աշխատել հեռավար), ապա մինչև 2020 թ. Հայաստանի դպրոցներում հեռավար ուսուցում կազմակերպելու մասին գաղափար անգամ չկար։ Բայց սկսվեց COVID-ը, ու դպրոցները անցան ամբողջական հեռավար ուսուցման։ Դրանից հետո կարիք զգացվեց, ու ԿԳՄՍ նախարարի հրամանով հաստատվեց «Հանրակրթական ուսումնական հաստատություններում հեռավար(դիստանցիոն) կրթության կազմակերպման կարգը, որի 8.8-րդ կետով նախատեսվում է՝ ուսուցչի կողմից իր դպրոցի սովորողների համար հեռավար դասավանդում առավելագույնը 10 աշխատանքային օր, եթե ուսուցիչն ունի առկա կրթությունն անհնարին դարձնող բուժման կարիք՝ համապատասխան առողջության վերաբերյալ համապատասխան փաստաթղթերի։

Իմ անձնական փորձառությունը

Նախ նշեմ, որ ես վաղուց արդեն աշխատանքի վերադարձած կլինեի, եթե գյուղում գործող միակ պետական մանկապարտեզում երեխաների ընդունելությունը չլիներ երեք տարեկանից։ Սա մի խնդիր է, որին բախվում են շատ մարզաբնակ աշխատող կանայք։

Մինչ դպրոցում աշխատանքս, ես աշխատում էի մանկապարտեզում որպես դաստիարակ՝ չնայած իմ բանասիրական կրթությանը, քանի որ համայնքում համապատասխան մասնագետ չկար։ Աշխատանքը կարծես ստացվում էր։ Ես սիրում էի երեխաներին, երեխաները սիրում էին ինձ։ Ես ազատորեն ստեղծագործում էի իմ աշխատանքում, միջոցառումներ, բաց պարապմունքներ էի կազմակերպում։ Ամեն ինչ լավ էր, մինչև իմ հղիության լուրը։ Մանկապարտեզում աշխատանքը ինձ համար դարձավ իրական փորձություն՝ տոնուս, շարունակական սուր վարակիչ հիվանդություններ՝ գրիպի տարբեր տեսակներ, կոնյուկտիվիտ։

Եկավ մի օր, որ հղիությունս հսկող բժիշկը ինձ վերջնագիր ներկայացրեց՝ կամ աշխատանք, կամ առողջ հղիություն։ Դա ինձ համար իսկապես ծանր էր և՛ ֆինանսապես, և՛ հոգեպես։ Ես չէի ուզում զրկվել աշխատանքից երեխայի խնամքի արձակուրդ գնալուց առաջ։ Դա նշանակում էր կորցնել աշխատավայր, մայրության նպաստ, մինչև երկու տարեկան երեխայի նպաստ, աշխատանքային փորձի տարիներ և անորոշ ապագա՝ արձակուրդը ավարտելու պարագայում։ Մանկապարտեզի տնօրենը արձակուրդ գնալու տարբերակը չէր դիտարկում. պարբերաբար դաստիարակ փոխելը, հասկանալի է, սթրեսային է երեխաների համար։

Այդ ընթացքում պարզեցի, որ գյուղի դպրոցում կա հաստիք, որի պահանջներին համապատասխանում եմ։ Դիմեցի՝ առանց մեծ ակնկալիքի, որովհետև Հայաստանում շատ հղիներ և նույնիսկ նոր ամուսնացած կանայք հանդիպում են թաքնված խտրականության․ շատ գործատուներ չեն ցանկանում ընդունել աշխատող, որը շուտով արձակուրդ է գնալու։

***

Երբ արձակուրդս ավարտվի ու վերադառնամ աշխատանքի, իմ աշխատանքի վերադառնալը համընկնելու է երեխայիս մանկապարտեզի ադապտացիային ու դպրոցում աշխատանքային ծանր շրջանին։ Բայց ճանաչելով իմ աշխատավայրը՝ գիտեմ, որ դպրոցը կաջակցի, եթե անհրաժեշտ լինի հեռավար աշխատանքի կամ ճկուն գրաֆիկի, որն ինձ ներքին հանգստություն է տալիս։

Վերջում ուզում եմ ասել, որ նույն դպրոցում աշխատում է նաև մայրս։ Նա իր հերթափոխի օրերին ամեն օր գնում է տուն՝ ծեր տատիս սնվել օգնելու նպատակով ու վերադառնում աշխատանքի։ Եթե նրան նման հնարավորություն չտրվեր, նա գուցե ստիպված լիներ հրաժարվել աշխատանքից… Ի՞նչ է դա, եթե ոչ ընտանիքամետ աշխատելաոճ։

Հեղինակ՝ Նարինե Գալոյան

«Կետ 33» տեղեկատվական, իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը հայտարարել է «Ընտանիքամետ գործատու» էսսեների և բլոգային նյութերի մրցույթ։ Մրցույթն իրականացվում է «Հանուն ընտանիքամետ աշխատավայրի» ծրագրի շրջանակում՝ Հայաստանում ֆրիդրիխ Էբերտ հիմնադրամի հետ համագործակցությամբ։

Ստորև ներկայացնում ենք մրցույթի հայտը՝  առանց որևէ խմբագրման։ Նյութերը հրապարակվում են հեղինակների համաձայնությամբ։

Նշում․ Հեղինակի կողմից նշված փաստերի, իրադարձությունների իրավասիությունը կազմակերպության կողմից չի ստուգվում։

***

Ասում են դպրոցը կրթական տաճար է, որտեղ ուսուցիչը հանդիսանում է միջնորդ աշակերտի և գիտելիքի միջև: Այս փաստը տարիներ շարունակ որպես կարգախոս մրմնջում էի, գոտեպնդում ինձ, թևավորվում ու շտապում դասարան: Դպրոցը տարիների ընթացքում ինձ համար վերածվեց հոգու դարբնոցի, ուր պետք էր կոփել փոքրիկ մարդուկների խրոխտ ոգին ու պատրաստել նրանց արծվային թռիչքի:

Օրացույցի էջերը հաջորդում էին իրար՝ դառնալով շաբաթներ, ամիսներ ու տարիներ: Փոխվում էին դասարանս, սաներս ու նրանց նստարանները, բայց իմ գաղափարախոսությունը մնում էր նույնը՝ դաստիարակել մեր երկրին, հայրենիքին ու ազգին պիտանի քաղաքացիներ:

Կյանքն ընթանում էր իր բնականոն հունով՝ ամփոփելով իր մեջ վերելքներիս ու վայրէջքներիս տրամաբանական հաջորդականությունը: Անգամ թագավարակն ու 44-օրյա պատերազմը չկարողացան կոտրել ինձ, չնայած, որ ընտանիքիս կարևոր անդամը հայտնվեց անհայտ կորածների հայտնի ցուցակում:

Ամեն ինչ փոխվեց, երբ 2021թ-ի հունվարի 10-ին ժամը 23:45-ին մայրս ստացավ իր կյանքի գուժաբեր հեռախոսազանգը.

-Տիկին Անահիտ, վաղը կգաք Հերացի, որ ճանաչեք ձեր որդու՝ անմահացած Շիրակ Արմենակի Գասպարյանի մարմինը:

Իմ պատկերացման մեջ աշխարհն այդ պահին դուրս եկավ իր ուղեծրից, գնաց այլ՝ սխաալ ուղղությամբ, կործանվեց, փլվեց, վերացավ, նորից վերակառուցվեց՝ ցավեցնելով յուրաքանչյուր բջիջս ու հուշելով, որ դու հետայսու սևազգեստ սգվոր ես ընկեր Գասպարյան: Ես, որ ամեն ակնթարթ հույսով էի վարակում իմ սիրասուն աշակերտներին, ովքեր իրենց անմեղ աչուկների հրեշտակային փայլով ջերմացնում էին սառած հոգիս, հիմա ինձանից ստանալու ոչինչ չունեին, որովհետև բզկտված հոգիս, ներաշխարհս ու ծվեն-ծվեն եղած տկար սիրտս ի զորու չէին նրանց էմոցիա փոխանցելու: Այդ չարաբաստիկ օրերը համընկան մեր դպրոցի տնօրենի վաստակած հանգստին գնալուն և ժամանակավոր պաշտոնակատարի՝ տնօրենի պարտականությունների լիազորությունները ստանձնելուն: Ես առճակատվեցի մի այնպիսի զգացումի հետ, որը խորթ էր, տարօրինակ ու անհույս՝ ինձ պատել էր կատարյալ դատարկության զգացումը: Որտե՞ղ փնտրել ապրելու իմաստը, ու՞ր գնալ, ինչպե՞ս և ինչու՞ շարունակել մեր ընտանիքի արժեզրկված գոյը:

Երիտասարդ տնօրենն առաջին օրից աչքի էր ընկնում իր նրբանկատ մոտեցմամբ, համբերատարությամբ: Հունվարի 11-ին նրա կատարած զանգը վկայում էր վերոնշյալի մասին:

-Ալո, ընկեր Գասպարյան , բարև Ձեզ: Ընկեր Գասպարյան, չափազանց անհանգիստ եմ, առաջին դասի զանգը հնչել է, բայց Դուք և ընկեր Վարդապետյանը (մայրս) դպրոցում չեք, նման բան երբևէ չի եղել:

-Ընկեր Փիրումյան, Շիրակս էլ չկա, զոհվել է, հիմա ես ի՞նչ եմ անելու:

Արցունքները խեղդեցին կոկորդս: Հեռախոսի մեջ լսելի դարձան զրուցակցիս հեցկլտոցի մարող ձայներն, ապա գոտեպնդող բառերը.

-Դուք նրան խոստացել եք ձեր երկուսի փոխարեն պայքարել, չհամարձակվեք հանձնվել ու Ձեր խոստումը քամուն տալ, դա Ձեր տեսակը չէ, դուք ավելին եք, քան պատկերացնում եք:

Հին Նոր տարուն պատվոպահակներն իմ հայրական օջախից իրենց ուսերին ու վիթխարի եռագույնի տակ անվերադարձ տարան մեր երազանքին, Աստծո թանկագին պարգևին, իմ հենարանին, միակ եղբորս: Աշխարհը պակասեց մեկով՝ դատարկելով մեր տունն ու խեղճ հոգիները: Տանը լռեցին ոտնաձայները, ծիծաղը վերափոխվեց անզուսպ լացի, գունավորն՝ անվերադարձավ սևով, ծնողներս՝ հավերժ սևազգեստ ու սգվոր, իսկ ես, ես ինձ կորցրի ձայների ու քայլերի լռության ահագնացող սարսափի մեջ: Ես ինչպե՞ս գնամ դպրոց ու հրաշքին հավատացող մանչուկներին կրկին համոզեմ, որ հույսի ու հավատի ուժն ամենակարող է: Ես անհույս ու մոլորված ընկեր Գասպարյանս ինչպե՞ս մտնեի հարազատ դասարանի օտարացած պատերից ներս:

Եկավ ընկեր Փիրումյանն և երկու նախադասությամբ թափ տվեց ծանրացած մարմինս ու նվաղած հոգիս:

-Շիրակը միայն Ձերը չէր, ընկեր Վարդապետյանինը չէր, նա ամեն հայ մոր որդին էր, հայ քրոջ եղբայրը, կորցրել ենք բոլորս և, եթե բոլորս էլ հանձնվենք ու խղճանք ինքներս մեզ կարժեզրկենք մեր հերոսի անգնահատելի զոհողությունն ու նվիրումը: Նա իր մատաղ կյանքը զոհաբերեց հանուն մեր կյանքերի: Մենք չենք կարող անիմաստ կորցնել մեր կյանքի ակնթարթն անգամ, որի համար Շիրակը վճարել է իր սուրբ արյան ամեն մի կաթիլով:Դուք կգաք աշխատանքի, կմտնեք դասարան ու սեփական օրինակով ցույց կտաք ամեն աշակերտի, որ տղաների գործն ու անձնազոհությունն անիմաստ չէր, մեր ու իրենց ապրելու, արարելու համար էր:Հայրենիքը լոկ տարածք չէ, հայրենիքը Շիրակի սուրբ շիրիմն է, անմահ անունը, ձեր անկոտրում տեսակը: Մենք գնացինք դպրոց, մենք մտանք դասարան, մենք խեղդեցինք արցունքի ամեն մի կաթիլ ու քարացած շուրթերի միջից ծնվեց կորսված ժպիտը, որպեսզի մեր առջև նստած ամեն մի հայորդի մեր միջոցով վերագտնի իր ապրելու իմաստը, չանիծի իր բախտը, որ Աստծո կամոք ծնվել է Հայաստանում ու կոչվում է հայ: Աշակերտների մոտ փոխվեց ամեն ինչ: Հանձնվել բառն իր տեղը զիջեց պայքարին, հույսին ու հավատին: Մենք նորովի սկսեցինք իրար ճանաչել: Մենք դարձանք կենդանի օրինակ պայքար կոչվող ամենաիրական կյանքի, մեր աշակերտները՝ մեր գաղափարախոսության կրողները: Ընկեր Փիրումյանի ոգեշնչումն ինձ դրդեց դիմել մագիստրատուրա, գերազանցությամբ ավարտել այն, ձեռք բերել նոր մասնագիտություն:Մասնակցել բոլոր տեսակի մրցույթներին, որտեղ ես և իմ աշակերտները ներկայացնում էինք մեր ողջ ներուժը: Առաջին նախագծիս պաշտպանության ժամանակ մի նկատառում արեց, որ դարձավ ճակատագրական ու կյանքիս ներկապնակում հազարավոր վառ գույներ ավելացան.

-Ընկեր Գասպարյան, ինչքա՜ն սիրուն եք խոսում, ինչքա՜ն հստակ ու իմաստալից,իսկ դուք փորձել եք Ձեր մտքերը վեր ածել գեղարվեստական ստեղծագործությունների: Ես հանկարծակիի եկա ու մի աղքատիկ պատասխանով եզրափակվեցի.

-Կարելի է փորձել:

Փորձը դարձավ մի քանի հրաշալի նախագծերի սկիզբ , հաղթանակների շարք ու լուսավոր մտքերի հսկայական պահոց: Ես մենակության զգացում չապրեցի՝ ցավիս հետ ընկերանալիս, բեմում հաղթական մրցանակ ստանալիս, երբեմն տապալվելիս, որովհետև իմ նախաձեռնությունները կիսող, ինձ հավատացող, սեփական ժամանակն ինձ նվիրող տնօրեն ունեի, ում աշխատանքային գրաֆիկը հիշեցնում էր օրը քսանչորս ժամ, շաբաթը յոթ օր ռեժիմը: Մենք երկա՜ր ճանապարհ անցանք ու դեռ անցնում ենք իրար հետ՝ մեր սաներին վարակելով պայքարի ուժով ու հույսով, որ աշխատասիրությամբ և կրթությամբ նրանք կարող են մրցունակ մասնագետներ ու արժանավոր քաղաքացիներ դառնալ: Կցանկանայի, որ հայը հային այդ ձևով հույս տա, կարևորի ամեն մի աշխատակցի ներկայությունն իր կոլեկտիվում,նրանց վարակի պիտանելիության անգնահատելի զգացումով՝ վստահեցնելով, որ, չնայած,անոխարինլեի աշխատակիցներ չկան, բայց յուրաքանչյուր աշխատակից անկրկնելի է իր կատարած աշխատանքով, որ ընտանիքը երկրի հիմքն է, որ ուրիշի երեխաներ չեն լինում, որ հերոսները բոլորինս են,որ նրանք մարտիրոսացան յուրաքանչյուր ապրող հայիս համար: Շնորհակալ եմ ինձ չխղճալում ու մեծ թռիչքի համար ճիշտ տեղ ուղենշելու համար….։

Հեղինակ՝ Շահանե Գասպարյան