Լուսինե Վարդանյան. «Հազարդրամանոց ստորացում»

«Կետ 33» տեղեկատվական, իրավապաշտպան հասարակական կազմակերպությունը հայտարարել  է «Արժանապատիվ մայրություն» լրագրողական և ստեղծագործական նյութերի մրցույթ՝ մանկաբարձական բռնության թեմայով։ Մրցույթն իրականացվում է «Արժանապատիվ մայրություն. ո՛չ մանկաբարձական բռնությանը» ծրագրի շրջանակում՝ Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամի կողմից Շվեդիայի կառավարության աջակցությամբ իրականացվող «Քաղաքացիական հասարակության զարգացման ազդեցության ընդլայնում» ծրագրի շրջանակում։

Ստորև ներկայացնում ենք ստեղծագործական նյութ անվանակարգի համար ստացված աշխատանքները՝ առանց որևէ խմբագրման։ Նյութերը հրապարակվում են հեղինակների համաձայնությամբ։

Նշում․Այս պատմությունները որևէ բժշկի կամ բուժանձնակազմի անդամի մեղադրելու համար չեն, այլ այն մասին են, որ Հայաստանում ծննդօգնության ոլորտում կան խնդիրներ, որոնց մասին պետք է բարձրաձայնել և մտածել դրանց լուծումների ուղղությամբ։

Զգուշացում․Նյութը կարող է պարունակել դաժանության և ցավի նկարագրություններ։

Հեղինակ՝ Լուսինե Վարդանյան

 

ՀԱԶԱՐԴՐԱՄԱՆՈՑ ՍՏՈՐԱՑՈՒՄ

Աղջի՛, կոշիկներս տո՛ւր,ա՛յ սրտամեռ, սումկաս բեր,տատիդ գործի է գնում,փող աշխատի,փող,որ մերդ լափի ու ինձ մի մամա էլ չասի։Բախտի տերը թաղեմ։ Աղջի փող,հազար դրամ,էս ով ա քցել մեր դռան առաջ,վատ չի,վատ չի։Օրս փողով սկսեց,դե քեզ տեսնեմ Գյուլո։Առաջ,շեփորն է կանչում․․

Դրամը վերցրեց,դրեց իր կրծկալի մեջ ու իրենից շատ գոհ շպացրեց մուտքի դուռը ու հայդա,դեպի հիվանդանոց։Ու էդպես տարիներ․․․․

Տասնութ տարի առաջ։Հազար ինը հարյուր իննսունյոթ թիվ։Չկալ տարիներ,ոչինչ չկար,ծնունդ էլ չկար,ամիսը մի անգամ հազիվ մի ծնունդ էր լինում։Բայց Գյուլոն էլի հիվանդանոց էր գնում,էլի աշխատում էր,էլի պայքարում։Այդ օրն էլ սովորականի պես գնաց ծննդատուն։

Հասավ,հագավ սպիտակ խալաթը ու գոռաց․

-Բերեք էրեխեքին լողացնեմ,շուտ արեք,շուտ,ոչ ծնունդ կա,ոչ գյառ հիվանդ։

Իսկ քամին վզալով անցնում էր կողքի սենյակի պատուհանից,նենգաբար շոյում նորածնին,որ իր շոյանքով նվեր տա,ինչին նորին մեծություն թոքաբորբ են ասում։

-Բըխկ,բըխկ,-հազում էր երեխան։

-Ջան,-լսվեց ծննդկանի խղճուկ ձայնը։Ձեռքերը դողում էին,ուժ չուներ գրկել․ոչինչ չէր կերել,ցավերը դաշտում բռնել էր,ոտքով եկել էր հիվանդանոց,օրվա փողն էլ չտվին։Մարդ մեռնում,կոտորվում է մի էրեխու համար,ես էլ․․․

Տանը փող չկա,լույս չկա,հաց չկա,շոր չկա,չկա,չկա․․․

-Աղջի,քեզ հետ չեմ,էրկու ժամա կանչըմ եմ,չես լըսըմ,աղջի,էրեխուդ բեր,ժամանակ չկա,դելեգացիա չեմ ուղարկելու հետևիցդ,իրան նայի,ասա ,որ էտ ես,ինչ ես տարին մեկը ցնգնում։

-Այ,կնիկ,էդ ինչ ես ասում,ինչ ես ինձ վիրավորում։

-Այ,յոխսուլ,դու էլ ես վիրավորվում՛կեսուրդ իրեք տարի առաջ քյալամի սածիլ տարավ,մինչև հիմա փողը չի տվել,էդ էրեխուդ փողը ստանաս սածիլի փողը կտաս,ինձ չի հետաքրքրըմ,աչքերս չի ուռել ծեզ համար։

-Մի քիչ զգույշ,էրեխու հետ։

-ԻՆձ չպիտի ասես,ոնց անեմ,էնենց ես հրամայըմ ,կասես ջեբերս լցրել ես։Բախտի տերը թաղեմ։Առ,աղջի,տար էրեխուդ,էն հիվանդների թողած պլյոնկեքով փաթաթեցի,տեսնըմ ես ինչ բարի կնիկ եմ։Սածիլի փողը չմոռանաս,նաղդը թողած նիսիայի հետևից չեմ ընգնի,սածիլի փողը չմոռանաս․․․

-Հա,անպայման,տուր էրեխուս։

-Ինձ Գյուլի կասեն,սաղ աշխարհին ես եմ խաբըմ,տուք ինձ պիտի խաբեք։

-Տուր էրեխուս։

-Մի լողացնելը հազար դրամ ա,չունես՛սածիլի փողի հետ կտաս։Էսօր արդեն Էրկու հազար,սածիլի փողի հետ։

-Լավ,լավ,տուր էրեխուս

-Առ,-համարյա շպրտելով սեղանին տվեց երեխային;

Սուսանը արցունքն աչքերին վերցրեց մանկանր ու դուրս եկավ; Դռների հետևում սանիտարը ձայնեց․

-Դրա բերանը չլցրար,սաղ բաժանմունքը ծենը լսվըմ էր;

Սուսանը ոչ մի պատասխան չտվեց հերթական մուրացկանին․գիտեր սենյակ մաքրելն էլ հազար դրամ արժեր։Մտավ սենյակ,միջանցքից լսվում էր սանիտարի մենախոսությունը,Գյուլոյից ոչ պակաս ղզղնած ու գռեհիկ,միայն թե սրա խոսքը համեմված էր կանանցի գռեհիկ հիշոցներով;

-Բախտի տերը թաղեմ,ինչքան յոխսուլ կա,մեր հերթին ա։

-էդ Գյուլոն ինչի ա կատաղած՛-հարցրեց նրա սանիտար ընկերուհին։

-Էդ քոսը փող չի տվել։

-Էդ է,սրտովս ա,շատ ա հաբռգել,բժիշկներից շատ ա փող աշխատըմ։

-Ինչա յուպկան փոխվելվա։

-Չէ,հարսը պատիվը մեծ ա անելու։

-Էսօր փող ես աշխատել։

-Չէ,ուզում եմ էդ ինտիլիգենտի պալատը գնամ։

-Ինչ ես ասելու;

-Վախում ես քուրոդ բան չասի։էդքան էկող գնացող ունի,նաքազ շունը մեկին մի բան չի տալիս։

-Բայց Գյուլոն լավ օրում չի։

Այսքանը այնքան բարձր էին խոսում,որ դատարկ միջանցքում նրանց ձենը հասնում էր Սուսանի ականջին։

-Կծիծաղեն բա ինչ կանեն,գինեկոլոգիականի տերերն են,ալիքներ են փոխում,փող են աշխատում,բժիշկներից դուխով են,-մտածում էր Սուսանը։

-Հը,   տասնմեկ պալատի կնգա մարդը էկավ,էն փնթի շան,մի տես ոնց են մեծարում,ինչ պերեդաչի են բերում։Հեսա գնամ տես դրա գլխին ինչ եմ

բերելու։

-Ինչ ես ասելու;

-Վախում ես քուրոդ բան չասի,հարյուր տարվա գել եմ։ Ասում է ու թափով մտնում պալատ։

-Այ,ընկերուհի,գնացել ես զուգարան ու ջուրը չես քաշել։

-Ո՞վ,ես

-Բա էլ էս պալատում ուրիշ մեկը կա՞։

-Այ,մորքուր,էդ ինչ ես խոսում։

-Աչքդ,փնթի շուն։

-Այ,կնիկ,էդ ում ես ասում։

-Քեզ նման շանը։

-Լսիր,մորքուր ջան,ինձ ափերից մի հանիր,ես այսօր զուգարան չեմ գնացել,գլուխս պտտվում է,մի հարցրու, ոնց ես։

-Ու՞մ,էլ պանը գործ չկա,քեզնից պիտի հարցնեմ։

Սա երևի տուլիկ է ուզում,-մտածեց հավասարակշռված ծննդկանը;

-Մորքու՛ր,դարակումս կոնֆետ կա,վերցրու,բերանդ քաղցրացրու;

-ՈՒր է,ջիգյար,հազար աստիճանով փոխելով ձայնի տոնը,դարակը բացեց ու մեծ տոպրակով վերցնելով՝դուրս եկավ։

-Այ,քեզ դերասան,նոր ինձ ինչ ասես չասաց։

-Տգետ կին է,հաշվի մի առ,խորհուրդ տվեց հիվանդին այցի եկած ամուսինը։

-Աղջի ,արի,կանֆետ եմ կպցրել,գնանք կոֆե խմենք,աղջիկը ինձ նման կըլի է,չէ քեզ պես բլնգած։

Ընկերուհին նայեց ընկերուհուն ու լռեց,ինչ ասեր,որ ինքն էլ բավական լավ գարուր էր բաշարել ու թաքցրել․հո շաշ չէր,որ տար նրան։Կգնա կոֆեն կխմի,հետո էլ գարուրը կտանի տուն։էս թվին պիտի ճարպիկ լինել։

-Դեբիլ,ինչ ես էրեխուդ գրկած կանգնել,անցի սենյակդ,քոս ես քցելու,տարին մեկը ցնգնում ա․․․

Էլի լսվեց Գյուլոյի տհաճ ձայնը։

-Երբ եմ դուրս գալու էս դժոխքից,երբ,-գոռաց Սուսանը ու իրեն նետեց պալատը։

ՈՒ էլի լսվում է սանիտարների զրույցը։

-Լսի; էն մի հոգին էղածը թաքցրել ա աստիճանների տակ,իմանըմա չենք իմանըմ։Աղվեսը իմանըմ ես ինչնա։

Էս քույրերը ու սանիտարները բժիշկներից ավելի դուխ ունեն ,կյանքս կերան։ Ու մի լաց,մի լաց,որ մարդու սիրտ կճաքեր։

ՈՒ էդ լացը հիմա էլ է լացում,այս անգամ հերոս տղայի գերեզմանին։ԻՆչ օրով,ինչ զրկանքներով պահես,ինչ օրեր քաշես,վերջը էս գերեզմանը լինի։

Ծննդատնից դուրս եկա,մատանիս զալոգ տվի,դրամը տարա Գյուլոյին տվի,էն աղվես սանիտարի բերանը փակեցի ,հետո էլ զրկանքներ,ցավ,տառապանք ու վերջը էրեխուս գերեզմանը։

Պատերազմը տարավ ամեն ինչ,բայց տղաս հերոս է,հերոս,տարավ ամեն ինչ,բայց վիրավորանքս ու ստորացումս մնաց ինձ հետ։

Էս անգամ թոշակիցս մի հազար դրամ տանելու եմ կախեմ Գյուլոյի տան դռնից,թող կշտանա,թող կշտանա․․․

Ես քոս չեմ,ես հերոսի մայր եմ,ես տղայիս հայրենիքիս համար եմ երկնել․․․